W niektórych przypadkach jest wygodne, by móc użyć zmiennej o zmiennej nazwie. To znaczy zmiennej, której nazwa może być zmieniana dynamicznie. Zwykła zmienna jest ustawiana wyrażeniem jak poniżej:
<?php
$a = "witaj";
?>
Zmienna zmienna pobiera wartość jednej zmiennej i traktuje ją jako nazwę innej. W powyższym przykładzie, witaj, może stać się nazwą zmiennej, dzięki użyciu dwóch znaków dolara, tzn.
<?php
$$a = "świecie";
?>
W tym momencie dwie zmienne zostały zdefiniowane i umieszczone w drzewie symbolicznym PHP: $a zawierająca "witaj" i $witaj zawierająca "świecie". Zatem poniższy zapis:
<?php
echo "$a ${$a}";
?>
znaczy to samo, co:
<?php
echo "$a $witaj";
?>
tzn. obydwa wyświetlą: witaj świecie.
Aby używać zmiennych zmiennych jako tablic, trzeba wyjaśnić pewną niejasność. Mianowicie, jeśli napiszesz $$a[1], parser musi wiedzieć, czy chesz użyć $a[1] jako nazwy zmiennej, czy $$a jako nazwy tablicy, której rekord [1] cię interesuje. W tym przypadku należy zastosować odrębną składnię: ${$a[1]} dla pierwszego przypadku a ${$a}[1] dla drugiego.
Zauważ, że zmienne zmienne nie mogą być używane z Tablicami superglobalnymi PHP, wewnątrz funkcji, czy metod klas. Zmienna $this jest także specjalną zmienną, dla której referencje dynamiczne nie są dozwolone.